Politiek is net theater
Nu de kabinetsverkiezingen weer bijna voor de deur staan en de nodige stemwijzers massaal worden ingevuld, wijd ik maar weer eens een blog aan de politiek. Ditmaal wel met een vleugje van mijn eigen vakgebied: het theater.
In de wereld van de politiek worden beslissingen genomen die grote invloed hebben op de maatschappij en ons dagelijks leven. En hoewel de politiek en alles daaromheen absoluut serieus moet worden genomen, kunnen we niet ontkennen dat de gebeurtenissen in Den Haag vaak meer weg hebben van een theaterstuk dan van een serieuze beleidsarena.
Goed, laten we beginnen met de rol van de politici zelf. Deze keurige, vaak hoogopgeleide beleidsmakers hebben namelijk talent voor het bespelen en beheersen van de media, het creëeren van spektakel en het spelen van hun rol met volle overtuiging. Het zijn als het ware de acteurs op het politieke podium genaamd de Tweede Kamer. Ze gebruiken retorische foefjes en visuele elementen om hun boodschap over te brengen, waarvan het script vaak op voorhand bekend en uitgedacht. En de media die vergroten dit spektakel en doen er vaak nog een schepje bovenop.
Net als een goed toneelstuk zitten politieke spelletjes vol van spanning en sensatie. Schandalen (o.a. de toeslagenaffaire en de woningencrisis), politieke intriges en controverses behouden de aandacht van het publiek. In de feitelijke beleidskwesties zijn we vaak minder geïnteresseerd, maar we zitten op het puntje van onze stoel wanneer nieuws uit Den Haag weer van het nodige drama voorziet. Soms vraag ik me af of politici niet meer bezig zijn met het verwezenlijken van opwinding en mooie praatjes dan met het oplossen van de echte problematiek in de samenleving.
Veel kiezers baseren hun stem op wat ze zien in de media, en laten de ontiegelijk lange verkiezingsprogramma’s met lastig taalgebruik vaak achterwege. De media zijn echter ook een toneel waar politici vaak verschijnen met een masker, waarbij zij zichzelf presenteren op een manier die hen aantrekkelijk maakt voor de kiezers. Achter de schermen zijn de belangen en ideeën van politici vaak anders dan ze presenteren aan het publiek.
In het theater bestaat de notie van theatraliteit, waarbij op de gemaaktheid van het theater wordt gewezen. Ik zeg niet dat politiek geen complex en belangrijk onderdeel van de maatschappij is en dat we politici niet serieus moeten nemen. Ik wil jullie alleen bewust maken van de theatraliteit van het politieke wereldje en jullie aansporen om daar met een kritische blik naar te kijken. Dus sla voor de verandering eens een verkiezingsprogramma open. Een voorstelling in het theater bestaat namelijk ook niet alleen uit de acteurs.
Imme